Abstrakt
Nawrót choroby nowotworowej negatywnie obciąża pacjenta nie tylko somatycznie, ale również psychicznie i społecznie. Staje się źródłem silnego stresu i uruchamia różnorodne, nieprzyjemne, intensywne reakcje emocjonalne jak: rozpacz, niepokój, bezradność, poczucie winy, żal, smutek. Czasami reakcje te potrafią być zdecydowanie silniejsze niż wtedy, gdy diagnoza stawiana była po raz pierwszy, nawet jeśli pacjent miał świadomość ryzyka nawrotu. Niektóre z doznań pacjenta stają się na tyle silne i niekorzystne, iż wymagają specjalistycznej pomocy. Taką jest np. sytuacja, gdy pacjent rezygnuje z leczenia, pomimo realnych szans na odniesienie z niego korzyści lub myśli o przerwaniu cierpienia, przez popełnienie samobójstwa.
Praca uwzględniając perspektywę obserwacji klinicznych oraz dotychczasowe doniesienia z literatury przedmiotu w ramach psychologii zdrowia oraz psychoonkologii ma na celu ukazanie w jaki sposób pacjenci reagują na informację, że choroba powróciła oraz które z tych zachowań i kiedy wymagają reakcji ze strony lekarza czy innych osób uczestniczących w procesie leczenia i opiece nad pacjentem. W pracy omówione także zostaną formy pomocy psychologicznej pacjentom w radzeniu sobie z sytuacją nawrotu.
Bibliografia
Kowalska K, Podymniak E. Gdy nowotwór powraca. Poradnik dla osób z nawrotem choroby i ich bliskich. Warszawa: PRIMOPRO; 2016.
Dowsett M, Cuzick J, Ingle J, et al. Meta-Analysis of breast cancer outcomes in adjuvant trials of aromatase inhibitors vs tamoxifen. J Clin Oncol 2010; 28: 509-518.
Sadot E, Groot Koerkamp B, Leal JN, et al. Resection margin and survival in 2368 patients undergoing hepatic resection for metastatic colorectal cancer: Surgical technique or biologic surrogate? Ann Surg 2015; 262: 476–485.
Kübler-Ross E. Rozmowy o śmierci i umieraniu. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina; 2007: 19-163.
Mączka G. Człowiek umierający – psychologiczne aspekty opieki paliatywnej. W: Bętkowska-Korpała B, Gierowski JK. Psychologia lekarska w leczeniu chorych somatycznie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2007: 241-252.
Widera A. Psychologiczne aspekty pacjenta z chorobą nowotworową. W: Bętkowska-Korpała B, Gierowski JK.
Psychologia lekarska w leczeniu chorych somatycznie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2007: 67-82.
Barraclough J. Rak i emocje. Warszawa: Wyd. Medyczne SANMEDICA; 1997: 50-91.
Chojnacja-Szawłowska G. Psychologiczne aspekty przewlekłych chorób somatycznych. Warszawa: Vizja Press⁢ 2012: 41-84.
Pilecka B. Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2004: 73-106.
Gałuszka A. Lęk, nadzieja i poczucie sensu życia u osób chorych przewlekle. W: Block B, Otrębski W. Człowiek nieuleczalnie chory. Lublin: WNS KUL; 1997: 267-275.
Gołąb D. Trudne sytuacje w opiece paliatywnej – możliwości pomocy psychologicznej. Psychoonkologia 2013; 4: 151-155.
Krajnik M, Rogiewicz M, de Walden- Gałuszko K. Etapy chorowania oraz leczenia przeciwnowotworowego i hematologicznego. W: Rogiewicz M. Praktyczny podręcznik psychoonkologii dorosłych. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2015: 81-161, 179-222.
Krajnik M. Opowieści o raku. Gdańsk: Wydawnictwo Via Medica; 2009: 26-30, 68-72, 86-89, 112-113, 162-165.
De Walden-Gałuszko K, Ciałkowska-Rysz A. Medycyna Paliatywna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2015: 31-43, 181-193.
De Walden-Głuszko K. Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2011: 103-124, 127-130.
De Walden-Gałuszko K. U kresu. Opieka psychopaliatywna, czyli jak pomóc choremu, rodzinie i personelowi medycznemu środkami psychologicznymi. Gdańsk: Wydawnictwo medyczne MAKmed; 1996: 20-41, 100-101.
Rucińska M, Rogiewicz M, Chrystowska-Jabłońska B, de Walden- Gałuszko K. Stadium zaawansowane choroby nowotoworwej. W: Rogiewicz M. Praktyczny podręcznik psychoonkologii dorosłych. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2015: 297-305.
Łuczak J. Cierpienie. Charakterystyka, rozpoznanie, wspomaganie cierpiących, powinności leczących, skuteczność pomocy cierpiącym chorym. W: Block B, Otrębski W. Człowiek nieuleczalnie chory. Lublin: WNS KUL; 1997: 68-95.
Heubner P. Aspekty związane z farmakoterapią zaburzeń psychicznych w onkologii.W:
Dorfmuller M, Dietzfelbinger H. Psychoonkologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2009: 199-203.
Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Standardy Psychologicznych Świadczeń Zdrowotnych. Warszawa 1999.
Sęk H. Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN; 2007: 196-209, 297-305.
Poliget-Schoris D. Wskazania do interwencji psychoonkologicznych. W: Dorfmuller M, Dietzfelbinger H. Psychoonkologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner; 2009: 47-50.
Forshaw M. Advanced Psychology Health Psychology. Oxford: Oxford University Press; 2003: 48-55.
Bret A, Boyer BA, Paharia MI. Comprehensive Handbook of Clinical Health Psychology. Hoboken: John Wiley & Sons; 2008: 153-178.