Abstract
Glejak wielopostaciowy (glioblastoma multiforme, GBM) należy do najbardziej złośliwych nowotworów pierwotnych mózgu. Charakterystyczną cechą GBM jest jego naciekający wzrost, zdolność komórek do szerzenia się wzdłuż dróg nerwowych istoty białej oraz możliwość inwazji przeciwnej półkuli mózgu. Agresywna natura glejaka wielopostaciowego sprawia, że u nieleczonych pacjentów przeżycia wynoszą jedynie 3 - 6 miesięcy od rozpoznania choroby. Po 65 roku życia odnotowuje się gwałtowny wzrost przypadków glejaka wielopostaciowego. Obecnie na świecie około połowa pacjentów z tym nowotworem ma więcej niż 65 lat. Biorąc pod uwagę starzenie się społeczeństwa oblicza się, że coraz bardziej rosnąć będzie liczba nowo stwierdzanych przypadków GBM u pacjentów w podeszłym wieku, a problem odpowiedniego podejścia terapeutycznego do tej szczególnej grupy chorych będzie coraz istotniejszy. Przez wiele lat klinicyści odnosili się z niechęcią do wdrażania u osób starszych metod leczenia z powodzeniem stosowanych u młodych pacjentów. Tak więc poprzez samo kierowanie się wiekiem terapia starszych chorych z GBM była często suboptymalna. Tymczasem zmiana w podejściu do leczenia pacjentów w starszym wieku udowodniła, że najważniejszym czynnikiem branym pod uwagę przed rozpoczęciem leczenia powinien być stan ogólny chorego oceniony według powszechnie uznawanych skal (np. skali sprawności Karnofsky’ego). Wiele badań klinicznych potwierdziło, że zastosowanie technik operacyjnych, metod radioterapii i chemioterapii z temozolomidem przynosi również istotny zysk starszym pacjentom (wydłuża przeżycia całkowite, poprawia jakość życia), w tym nawet chorym po 80 roku życia.
Glioblastoma multiforme (GBM) is one of the most malignant primary brain tumour.There is a rapid increase in the number of glioblastoma multiforme cases found in patients older than 65 years old. Currently about half of patients with this cancer are more than 65 years old. Taking into account the aging of the population it is calculated that the number of newly diagnosed GBM cases in older patients will grow more and more and the problem of an appropriate therapeutic approach to this specific group of patients will become more and more important. For many years clinicians were reluctant to implement in older patients methods of treatment successfully used in young patients. Thus by taking into consideration only the age the therapy of older patients with GBM was often suboptimal. Meanwhile, a change in the approach to the treatment of elders proved that the most important factor taken into account before starting treatment should be the general condition of the patient assessed according to commonly accepted scales (eg Karnofsky score). Many clinical trials have confirmed that the use of surgical techniques, radiotherapy methods and chemotherapy with temozolomide brings significant benefits to older patients (prolongs overall survival, improves quality of life), including those over 80 years old.
Słowa kluczowe: glejak wielopostaciowy, starość, radioterapia, chirurgia, temozolomid
Key words: glioblastoma multiforme, elderly, radiotherapy, surgery, temozolomide.
References
Krzakowski M., Potemski P., Warzocha K. (red.) Onkologia kliniczna. Via Medica, Gdańsk 2015.
Krzakowski M., Warzocha K. (red.) Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych 2013 rok. Via Medica, Gdańsk 2013.
Louis DN, Perry A, Reifenberger G, et al. The 2016 World Health Organization Classification of Tumors of the Central Nervous System: a summary. Acta Neuropathol. 2016 Jun;131(6):803-20. doi: 10.1007/s00401-016-1545-1.
Cohen AL, Colman H. Glioma biology and molecular markers. Cancer Treat Res. 2015;163:15-30. doi: 10.1007/978-3-319-12048-5_2.
Brennan, C.W., Verhaak, R.G., McKenna, et al. The Somatic Genomic Landscape of Glioblastoma. Cell. October 10, 2013. doi: 10.1016/j.cell.2013.09.034.
Krajowy Rejestr Nowotworów, http://www.onkologia.org.pl/mozg-c71/ dostęp: kwiecień 2018
Ostrom QT, Gittleman H, Farah P, et al. CBTRUS statistical report: primary brain and central nervous system tumors diagnosed in the United States in 2006–2010. Neuro Oncol. 2013;15(Suppl 2):II1–II56.
Gately L, Collins A, Murphy M, Dowling A. Age alone is not a predictor for survival in glioblastoma. J Neurooncol. 2016;129(3):479–485
Brandes AA, Vastola F, Basso U, et al. A prospective study on glioblastoma in the elderly. Cancer 2003;97(3):657–62.
Lacroix M, Abi-Said D, Fourney DR: A multivariate analysis of 416 patients with glioblastoma multiforme: prognosis, extent of resection, and survival. J Neurosurg. 2001 Aug;95(2):190-8.
Vuorinen V, Hinkka S, Farkkila M, Jaaskelainen J: Debulking or biopsy of malignant glioma in elderly people - a randomised study. Acta Neurochir (Wien) 145: 5–10, 2003
Almenawer SA, Badhiwala JH, Alhazzani W, et al. Biopsy versus partial versus gross total resection in older patients with high-grade glioma: a systematic review and meta-analysis. Neuro-Oncology. 2015; 17(6):868-881. doi:10.1093/neuonc/nou349
Keime-Guibert F, Chinot O, Taillandier L, et al.; Association of French-Speaking Neuro-Oncologists: Radiotherapy for glioblastoma in the elderly. N Engl J Med 356: 1527–1535, 2007
Roa W, Brasher PM, Bauman G, et al.: Abbreviated course of radiation therapy in older patients with glioblastoma multiforme: a prospective randomized clinical trial. J Clin Oncol 22: 1583–1588, 2004
Roa W, Kepka L, Kumar N, et al.: International atomic energy agency randomized phase III study of radiation therapy in elderly and/or frail patients with newly diagnosed glioblastoma multiforme. J Clin Oncol 33: 4145–4150, 2015
Guedes de Castro D, Matiello J, Roa W, et al.: Survival Outcomes With Short-Course Radiation Therapy in Elderly Patients With Glioblastoma: Data From a Randomized Phase 3 Trial. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2017 Jul 15;98(4):931-938. doi: 10.1016/j.ijrobp.2017.03.037
Cabrera AR, Kirkpatrick JP, Fiveash JB, et al.: Radiation therapy for glioblastoma: Executive summary of an American society for radiation oncology evidence-based clinical practice guideline. Pract Radiat Oncol 6: 217–225, 2016
Stupp R, Mason WP, van den Bent MJ, et al.; European Organisation for Research and Treatment of Cancer Brain Tumor and Radiotherapy Groups; National Cancer Institute of Canada Clinical Trials Group: Radiotherapy plus concomitant and adjuvant temozolomide for glioblastoma. N Engl J Med. 352: 987–996, 2005
Hegi ME, Diserens AC, Gorlia T, et al. MGMT gene silencing and benefit from temozolomide in glioblastoma. N Engl J Med. 352:997-1003, 2005
Malmstrom A, Gronberg BH, Marosi C, et al.; Nordic Clinical Brain Tumour Study Group (NCBTSG): Temozolomide versus standard 6-week radiotherapy versus hypofractionated radiotherapy in patients older than 60 years with glioblastoma: the Nordic randomised, phase 3 trial. Lancet Oncol 13: 916–926, 2012
Minniti G, Scaringi C, Lanzetta G, et al.: Standard (60 Gy) or short-course (40 Gy) irradiation plus concomitant and adjuvant temozolomide for elderly patients with glioblastoma: a propensity-matched analysis. Int J Radiat Oncol Biol Phys 91: 109–115, 2015
Perry JR, Laperriere N, O’Callaghan CJ, et al.; Trial Investigators: Short-Course Radiation plus Temozolomide in Elderly Patients with Glioblastoma. N Engl J Med 376: 1027–1037, 2017
Matsuda KI, Sakurada K, Nemoto K, et al.: Treatment outcomes of hypofractionated radiotherapy combined with temozolomide followed by bevacizumab salvage therapy in glioblastoma patients aged > 75 years. Int J Clin Oncol. 2018 May 23. doi: 10.1007/s10147-018-1298-z.
Wirsching HG, Tabatabai G, Roelcke U, et al.: Bevacizumab plus hypofractionated radiotherapy versus radiotherapy alone in elderly patients with glioblastoma: the randomized, open-label, phase II ARTE trial. Ann Oncol. 2018 Jun 1;29(6):1423-1430. doi: 10.1093/annonc/mdy120.
Badruddoja MA, Pazzi M, Sanan A, et al.: Phase II study of bi-weekly temozolomide plus bevacizumab for adult patients with recurrent glioblastoma. Cancer Chemother Pharmacol. 2017 Oct;80(4):715-721. doi: 10.1007/s00280-017-3405-7.
Zarnett OJ, Sahgal A, Gosio J, et al.: Treatment of elderly patients with glioblastoma: a systematic evidence-based analysis. JAMA Neurol 72: 589–596, 2015