Słowa kluczowe
radioterapia
powikłania kardiologiczne
popromienne uszkodzenie serca
Jak cytować
Abstrakt
Rak piersi rozpoznawany jest rocznie u ponad miliona kobiet na świecie. Zgodnie z obecnym standardem wiele z nich otrzyma złożone, wielodyscyplinarne leczenie, którego nieodłącznym elementem pozostaje radioterapia. Promieniowanie jonizujące jest znanym czynnikiem uszkadzającym serce. Wykazano, że popromienna choroba serca ( RRHD - radiation-related heart disease ) może wystąpić już po dawkach < 20Gy i ujawnić się dopiero po dłuższym okresie latencji, zwykle przekraczającym dekadę. Wielkość ryzyka RRHD wciąż nie jest dobrze poznana, wydaje się jednak, iż nie istnieje dawka progowa, poniżej której to ryzyko by nie występowało. W ostatnich latach o ryzyku powikłań kardiologicznych u pacjentek napromienianych z powodu raka piersi dyskutowano wielokrotnie; zagadnienie to pojawia się zarówno w piśmiennictwie jak i jako stały element prezentacji konferencyjnych. Poniżej spleciono ze sobą krótki przegląd piśmiennictwa z omawianego zakresu wraz ze streszczeniem bardzo interesującej prezentacji dotyczącej stanu obecnej wiedzy na temat kardiotoksyczności radioterapii raka piersi pt. ’Cardiac Issues in Breast Irradiation’, którą przedstawił dr David E. Wazer z Tufts University School of Medicine w Bostonie oraz Alpert Medical School of Brown University w Providence na 56. Dorocznym Spotkaniu Amerykańskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej (American Society for Radiation Oncology - ASTRO) w 2014r. w San Francisco.
Bibliografia
Ferlay J, Soerjomataram I, Ervik M, Dikshit R, Eser S, Mathers C, Rebelo M, Parkin DM, Forman D, Bray, F. GLOBOCAN 2012 v1.1, Cancer Incidence and Mortality Worldwide: IARC CancerBase No. 11 [Internet]. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; 2014
http://onkologia.org.pl/nowotwory-piersi-kobiet/
Borchmann P., Eichenauer D.A., Engert A. State of the art in the treatment of Hodgkin lymphoma. Nat Rev Clin Oncol. 2012;9(8):450–459.
Clarke M., Collins R., Darby S. Effects of radiotherapy and of differences in the extent of surgery for early breast cancer on local recurrence and 15-year survival: an overview of the randomised trials. Lancet.2005;366(9503):2087–2106.
Darby S., McGale P., Correa C. Effect of radiotherapy after breast-conserving surgery on 10-year recurrence and 15-year breast cancer death: meta-analysis of individual patient data for 10,801 women in 17 randomised trials. Lancet. 2011;378(9804):1707–1716.
Hodgson D.C. Late effects in the era of modern therapy for Hodgkin lymphoma. Hematol Am Soc Hematol Educ Prog. 2011;2011:323–329.
Darby S. et al., Radiation-related heart disease: current knowledge and future prospects Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010; 76(3): 656–665.
Erven et al. Subclinical cardiotoxicity detected by strain rate imaging up to 14 months after breast radiation therapy. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2013; 85: 1172-1178
Marks et al. The incidence and functional consequences of RT-associated cardiac perfusion defects. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2005; 63:214-223
Seddon et al. Detection of defects in myocardial perfusion imaging in patients with early breast cancer treated with radiotherapy. Radiother Oncol 2002; 64:53-63
Nilsson et al. Distribution of coronary artery stenosis after radiation for breast cancer. JCO 2012; 30: 380-386
Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group. Favourable and unfavourable effects on long-term survival of radiotherapy for early breast cancer: an overview of the randomised trials Lancet 2000; 355: 1757-1770
Clarke et al. Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group. Effects of radiotherapy and of differences in the extent of surgery for early breast cancer on local recurrence and 15-year survival: an overview of the randomized trials. Lancet. 2005;366:2087–2106
Darby et al. Long-term mortality from heart disease and lung cancer after radiotherapy for early breast cancer: prospective cohort study of about 300,000 women in US SEER cancer registries. Lancet Oncol. 2005 Aug;6(8):557-65.
Darby et al. Risk of ischemic heart disease in women after radiotherapy for breast cancer. N Engl J Med 2013; 368 (1): 987-998
Taylor et al. Cardiac dose from tangential breast cancer radiotherapy in the year 2006. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2008; 72:501-507
Giordano et al. Risk of cardiac death after adjuvant radiotherapy for breast cancer. JNCI 2005; 97: 419-424
Early Breast Cancer Trialists' Collaborative Group (EBCTCG) Overview of the randomized trials of radiotherapy in ductal carcinoma in situ of the breast. J Natl Cancer Inst Monogr. 2010(41):162-77
Marks LB et al. Use of normal tissue complication probability models in the clinic. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010 Mar 1;76(3 Suppl):S10-9