Słowa kluczowe
narządy krytyczne
powikłania popromienne
Jak cytować
Abstrakt
Efekt radioterapeutyczny w dużej części zależy od wielkości dawki zadanej w obszar tarczowy. Jednak ograniczeniem są narządy krytyczne, które znajdują się w pobliżu napromienianej zmiany. Przekroczenie dawek tolerancji w tych narządach może być przyczyną powstania szeregu powikłań popromiennych. U chorych z rozrostowymi nowotworami krwiotwórczymi, u których zaleca się przeprowadzenie przeszczepu szpiku kostnego, wykonuje się leczenie przygotowawcze w postaci napromienienia całego ciała techniką TBI (ang. Total Body Irradiation) połączonego z leczeniem chemioterapeutycznym. Przy wykonywaniu procedury TBI - obszarem otrzymującym dawkę terapeutyczną jest całe ciało chorego z wyjątkiem płuc osłoniętych przez indywidualnie dobrane aplikatory ze stopu Wood’a. Niezamierzonym skutkiem radioterapii są liczne zmiany popromienne, które ze względu na czas wystąpienia po leczeniu dzielimy na wczesne i późne. Należą do nich m. in. Radiation pneumonitis, zmętnienie soczewki oka, zaczerwienienie skóry, zaburzenia produkcji hormonu wzrostu. Część zmian ma charakter odwracalny, natomiast niektóre mogą przybrać charakter stały, nieodwracalny.
Bibliografia
Czajkowski P. Aspekty fizyko – medyczne w napromienianiu całego ciała (TBI). Inżynier i Fizyk Medyczny 2015;4(1): 45 – 53.
Konstanty E. Opracowanie i weryfikacja metody napromieniania całego ciała/szpiku akceleratorem tomoterapii spiralnej. Praca doktorska, Poznań 2013.
Zaucha E. Czynniki ryzyka wczesnych i późnych powikłań po transplantacji autologicznych komórek krwiotwórczych u chorych na zaawansowane nowotwory. Rozprawa habilitacyjna. Gdańsk 2008.
Wędrychowicz A, Zygmunt – Górska A, Wojtyś J. Powikłania endokrynologiczne po allogenicznym przeszczepie komórek krwiotwórczych w okresie rozwojowym – prezentacja przypadku i omówienie metody. Endokrynologia pediatryczna 2012;3(40):67 – 80.
Iwankiewicz J, Kałwak K, Wójcik D, Barg E. Zaburzenia wzrastania u dzieci po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych – problem diagnostyczny i terapeutyczny. Acta Haematologica Polonica 2004;3(35):329 – 341
Krawczuk – Rybak M. Odległe następstwa leczenia przeciwnowotworowego w dzieciństwie – na podstawie przeglądu i doświadczeń własnych. Developmental Period Medicine 2013;2 (XVII): 130 – 136.
Willa – Janc E, Wójcik I, Gorczyńska E, Turkiewicz D. Badania czynnościowe płuc po przeszczepie szpiku kostnego – doświadczenia własne. Alergia Astma Immunologia 2006;11(3): 162 – 167.
Leiper A. Late effects of Total body irradiation. Arch Dis Child 1995;72(5):382-5
Głowacki G, Miszczyk L, Slosarek K, Jochymek B, Woźniak G, Matulewicz Ł, Radwan M, Leszczyńska P, Dolla Ł, Najda J, Krużel T, Czerw T, Saduś – Wojciechowska M, Giebel S. Napromienienia szpiku całego ciała – prezentacja metody. NOWOTWORY Journal of Oncology 2014; 4(64):314 – 320.